Ở cố đô Kyoto, nơi những khu vườn thiền tịnh tọa lạc giữa thiên nhiên hùng vĩ, có một khu vườn Nhật Bản đã tồn tại hơn một thế kỷ. Khu vườn ấy không chỉ nổi tiếng bởi những hàng tùng bách cổ thụ, hồ cá Koi lặng lờ hay trà thất mang dấu ấn thời gian, mà còn bởi một lối đi đặc biệt – đá bước dạo sân vườn Nhật Bản. Những phiến đá được sắp đặt không theo một trật tự đối xứng, nhưng lại mang trong mình ý nghĩa sâu sắc, buộc những ai đặt chân lên chúng phải bước chậm rãi, tĩnh tâm và suy ngẫm về chính hành trình cuộc đời mình.
Sự Hình Thành Của Con Đường Đá
Cách đây hơn một thế kỷ, khu vườn này thuộc sở hữu của gia tộc Takeda – một dòng dõi võ sĩ đạo (samurai) danh giá. Khi thời đại Edo dần lắng xuống, kiếm đạo không còn là con đường duy nhất của những võ sĩ, Takeda Ryoji – hậu duệ đời thứ ba của gia tộc – đã chọn từ bỏ binh đao để tìm kiếm sự tĩnh tại trong tâm hồn.
Một ngày nọ, khi lang thang bên bờ sông Hozu, ông phát hiện những phiến đá tự nhiên bị bào mòn theo năm tháng, có viên tròn trịa như mặt trăng, có viên lại góc cạnh như những ngọn núi. Nhìn chúng, ông chợt nhận ra một triết lý: con người cũng giống như đá, bị dòng đời mài giũa nhưng mỗi cá thể đều có một vị trí riêng trong tổng thể rộng lớn này.
Vậy là Takeda quyết định mang những phiến đá ấy về khu vườn của mình, tạo nên con đường đá bước dạo – một lối đi không chỉ để di chuyển, mà còn là nơi để người ta học cách tĩnh lặng và thấu hiểu bản thân.
Nghệ Thuật Và Triết Lý Của Đá Bước Dạo
Đá bước dạo sân vườn Nhật Bản không bao giờ được đặt sát nhau như những con đường lát gạch phương Tây, mà luôn có khoảng cách nhất định. Điều này không phải do ngẫu nhiên, mà tuân theo nguyên tắc tobi-ishi – nghệ thuật sắp đặt đá bước dạo trong vườn Nhật Bản.
Takeda đã tự tay bố trí từng viên đá theo quy tắc:
- Mỗi phiến đá nằm cách nhau một khoảng vừa đủ để buộc người đi qua phải tập trung vào từng bước chân.
- Nếu đi quá nhanh, họ sẽ bước hụt; nếu đi quá chậm, họ sẽ cảm nhận được nhịp điệu của chính mình.
- Người bước qua sẽ không chỉ di chuyển bằng chân mà còn bằng tâm trí, như thể mỗi bước là một phần trong hành trình thiền định.
Con đường đá dẫn dắt du khách xuyên qua những khung cảnh khác nhau: rừng trúc reo vui trong gió, bờ hồ nơi cá Koi nhẹ nhàng lướt qua mặt nước, và cuối cùng là trà thất cổ kính, nơi con người có thể tạm gác lại mọi lo toan để hòa mình vào sự yên bình tuyệt đối.
Những Bước Chân Trên Đường Đá
Không lâu sau khi hoàn thành, khu vườn của Takeda trở thành nơi lui tới của các nhà thơ, thiền sư và những người đang tìm kiếm sự an nhiên.
Một lần, một vị thiền sư già từ chùa Ryoanji ghé thăm khu vườn. Khi đặt chân lên đá bước dạo sân vườn Nhật Bản, ông dừng lại, lặng yên một lúc rồi nói với Takeda:
“Con đường này không chỉ dẫn lối cho thân thể, mà còn dẫn dắt tâm hồn. Nếu bước đi với tâm tĩnh lặng, ta sẽ không bao giờ lạc đường.”
Takeda mỉm cười, hiểu rằng mình đã truyền tải được triết lý sống thông qua từng phiến đá.
Thế nhưng, thời gian trôi qua, chiến tranh loạn lạc ập đến, gia tộc Takeda suy tàn, khu vườn cũng dần bị lãng quên. Những phiến đá chìm trong lớp lá phong đỏ, rêu xanh phủ kín bề mặt, nằm lặng im chờ đợi những bước chân tri âm.
Sự Hồi Sinh Của Khu Vườn
Hơn nửa thế kỷ sau, một người cháu đời thứ tư của Takeda, tên là Haruto, vô tình tìm thấy những ghi chép cũ của tổ tiên về khu vườn này. Cảm thấy một sự kết nối kỳ lạ, anh quyết định khôi phục lại nơi đã từng là niềm kiêu hãnh của dòng họ.
Khi Haruto đặt chân đến khu vườn, trước mắt anh chỉ còn lại một bãi hoang tàn. Những hàng cây vẫn đứng đó, nhưng con đường đá bước dạo sân vườn Nhật Bản đã bị chôn vùi dưới lớp đất ẩm, chỉ lộ ra một vài phiến đá rêu phong. Nhưng Haruto không nản lòng.
Anh dành nhiều tháng để phục hồi từng phần khu vườn, cẩn thận dọn sạch từng phiến đá, đặt chúng về lại đúng vị trí ban đầu theo sơ đồ của Takeda. Ngày khu vườn mở cửa trở lại, những bước chân lại bắt đầu vang lên trên con đường đá, nhẹ nhàng nhưng đầy ý nghĩa.
Người đến đây không chỉ để ngắm cảnh, mà còn để học cách sống chậm lại, để từng bước chân không chỉ đặt trên đá mà còn chạm vào chính tâm hồn họ.
Con đường đá bước dạo sân vườn Nhật Bản trong khu vườn Takeda không chỉ là một lối đi, mà còn là biểu tượng của sự tĩnh lặng, của sự kết nối giữa con người với thiên nhiên. Nó nhắc nhở rằng trong cuộc đời này, không phải lúc nào cũng cần đi nhanh, mà quan trọng hơn là cách ta đặt từng bước chân của mình.
Và cứ thế, qua bao năm tháng, những phiến đá vẫn nằm đó, chứng kiến bao mùa lá rụng, bao con người ghé thăm, trở thành người bạn đồng hành thầm lặng trên hành trình tìm kiếm sự bình yên.
